Een gefrituurd brein?

Welja, je ontkomt er niet meer aan…even over social media. 

Social media lijkt onze levens wel een beetje te overrulen. We zitten gemiddeld 2,5 uur per dag op onze telefoon. I know, old news…maar je zou er toch eigenlijk echt van door je stoel moeten zakken? De een weegt het wat zwaarder dan de ander. Ik ervaar dit al een aantal jaren als enorm frustrerend. Het idee dat een aanzienlijk deel van ons leven in de digitale ether verdwijnt, voelt niet bepaald in lijn met wat ik onder een vervullend bestaan versta.

‘’Oh had ik maar meer tijd in een dag.’’

Ja ho even.

Als je nou 1,5 van die 2,5 uur schermtijd per dag afhaalt als je 25 jaar bent en hopelijk minimaal 85 jaar wordt, neem je maar liefst (jaja) 32.850 uren van je leven terug!

De impact van onze ‘magic mirrors’

Lekker dramatisch, maar is het niet noodzakelijk om dit wat serieuzer te nemen? Ja godzijdank voor Tikkies, online bankieren, en zelfs handige astrologie apps die ons leven eenvoudiger maken. Maar laten we niet vergeten: nog geen twintig jaar geleden vonden mensen het idee van een smartphone vooral vreemd en onhandig. Altijd bereikbaar zijn? Irritant! Ik kan me niet voorstellen dat hun levens toen volledig stressvrij waren, want stress is van alle tijden. Toch lijkt het alsof de constante stroom aan prikkels van tegenwoordig een heel nieuw soort vermoeidheid in ons heeft wakker gemaakt. Leuk filmpje hierover.

En toch, denk ik dat de gemakzucht van tegenwoordig ons niet altijd dienstbaar is. Ik merk het bij mezelf. ChatGPT en andere slimme tools hebben mijn leven als ambitieuze chaoot in sommige aspecten overzichtelijker gemaakt. Maar eerlijk? Mijn brein hangt daardoor soms te vaak in de ‘luie stoel’, terwijl echte mentale inspanning juist zo belangrijk is voor groei.

Een analoge tegenbeweging>

Dus, wat is het alternatief? Het is een opkomend fenomeen voor sommige mensen, misschien ben je ondertussen al wel bekend met de zogehete ‘dumbphones’. Ik heb het zelf geprobeerd, maar moest afhaken omdat WhatsApp niet op het systeem werkte. Toch begrijp ik de aantrekkingskracht van een analoge levensstijl. Filosoof Hans Schnitzler verteld erover in dit radiofragment. Er wordt mooi omschreven: ‘‘in een zuivere analoge wereld rondlopen.’’ Lekker verwonderen en beleven zoals toen je kind was. Kon jou het wat bommen of je bestie meer likes had dan jij! Echt serieus, is de telefoonverslaving niet een beetje dommig? Worden wij niet een beetje dommig?

Persoonlijk merk ik dat mijn sporadische social media breaks me goed doen. Zodra ik offline ga, mis ik het niet. Geen eindeloos scrollen, geen FOMO, geen onnodige afleiding. Het is verfrissend om te merken hoe weinig sociale media bijdraagt aan mijn geluk of levenskwaliteit. Ik voel meer rust, minder druk om te voldoen aan onrealistische idealen, en meer focus op wat echt belangrijk is.  

Balans

Toch zit ik in een dubbelrol. Met mijn werk in de online wereld kan ik me geen volledig analoge levensstijl veroorloven. Dat maakt balans de sleutel. Door bewust tijd offline door te brengen, blijf ik in verbinding met mezelf en wat me echt inspireert. Het gaat erom technologie in te zetten als een hulpmiddel, niet als een afleiding. Een tijdje terug vroeg mijn beste vriendin waarom ik per se zo graag een klaptelefoon had gewild en wat het zou veranderen, ik appte haar dit als antwoord:

Ik gebruik nog steeds een iPhone. Het punt is niet om al mijn elektronica het raam uit te gooien in een dramatisch gebaar om ‘offline’ te leven. Het gaat om de keuze. De bewuste beslissing om dat scherm af en toe zwart te laten. Het vermogen om zelf de regie te houden, in plaats van je te laten leiden door de constante stroom aan meldingen en informatie. Ik kan er bewust voor kiezen om iets wel of niet te doen. Om die telefoon uit te laten.

Je snapt misschien wel m’n punt. Of niet. Er is geen goed of fout. Moderne technologie biedt prachtige kansen en oplossingen, dat ontken ik niet. Sterker nog, ik gebruik tools zoals ChatGPT met regelmaat. Waarom ook niet? Het is niet de technologie zelf die het probleem vormt, maar de ruimte die we het in ons leven geven.

Dan kom ik weer bij de conclusie (zoals bij veel dingen in het leven) dat het gaat om balans. Uiteindelijk zijn het niet onze schermen die betekenis aan ons leven geven, maar wat we doen als we ervan wegkijken.

Een goede, gezonde dag met zingeving zal uiteindelijk toch wel moeten leiden naar een mooi betekenisvol leven? Laten we proberen de relaties met de mensen die ons lief zijn prioriteit te stellen aan de relatie met onze devices, zo belangrijk zijn ze echt niet…

foto: @tijnzwirs